Iemand bedanken met een digitale foto of toch liever een afdruk?

Als je als fotograaf mensen als bedankje voor hun hulp een foto wilt geven, wat doe je dan; stuur je ze het bestand toe of laat je de foto voor ze afdrukken? Dat is een dilemma waar ik deze week samen met één van mijn klanten voor stond. In het verleden was ik altijd vrij makkelijk met mensen bestanden toesturen. Je gaat ervan uit dat er zorgvuldig mee omgegaan wordt en je de ander kunt vertrouwen. Maar is dat wel zo en is het als fotograaf wel verstandig om op deze manier je werk uit handen te geven?

Niet iedereen gaat zorgvuldig met bestanden om

Helaas heb ik zelf de conclusie moeten trekken dat je hier heel erg voorzichtig mee moet zijn. Zoals gezegd begon ik in het begin van mijn carrière als fotograaf met vertrouwen in de medemens en stuurde ik in dit soort gevallen gewoon de bestanden door. Maar langzamerhand kwam ik erachter dat ik mezelf hiermee in de vingers sneed. Zo was er de fokker van mijn hond, die de door mij gemaakte foto’s (zonder te vragen) doorstuurde naar de andere nieuwe baasjes, ik kwam één van mijn foto’s tegen op de bedrijfspagina van de lokale dierenwinkel, zonder dat ik hier toestemming voor gegeven had en een foto van een goeden doelen bijeenkomst, die ik ter beschikking aan de gemeente had gesteld, stond onder hun naam in de krant. Buiten het feit dat je zo niet meer zelf kunt beslissen over wat er met je foto’s gebeurt, stelt het je ook nog voor een dilemma; ‘moet ik hier wat van zeggen?’. Als je goed met iemand omgaat, ga je je toch afvragen of een foto het wel waard is om dat op het spel te zetten.

Het gevaar van fotowedstrijden

Wat nog gevaarlijker is, zijn fotowedstrijden. Die hebben tegenwoordig vaak kleine lettertjes, waarin staat dat alle ingestuurde foto’s onbeperkt gebruikt kunnen worden door degene die de wedstrijd uitschrijft. Dat gaat soms best wel ver; zover dat je in sommige gevallen door deelname zelfs je auteursrecht afgeeft. Je kunt je voorstellen dat ik niet blij was toen ik een door mij gemaakte foto bij een fotowedstrijd van een bekend merk dierenvoeding tegenkwam. Die wilde ik niet gratis aan het bedrijf ter beschikking stellen, zeker niet als ik er dan zelf nooit meer iets mee zou mogen doen. Degene die hem ingestuurd had, had hier natuurlijk niet bij stilgestaan; de meeste mensen lezen de kleine lettertjes niet. Ze waren vooral super trots op hun huisdier en zouden het erg leuk vinden als deze bij zo’n groot merk op de verpakking zou komen te staan. Het gaat dus vaak niet eens om kwade wil. Mensen staan simpelweg niet bij de consequenties stil en daar kun je moeilijk boos om worden. Maar als fotograaf heb je wel een probleem.

Dan maar afdrukken in plaats van bestanden

Bij zakelijke klanten is het duidelijk; de foto’s zijn bedoeld om door hen gebruikt te worden en die krijgen ze natuurlijk in volledige resolutie digitaal. Bij de mensen die mij helpen bij mijn eigen projecten of iets dergelijks ben ik veel voorzichtiger geworden. Alleen in uitzonderlijke gevallen stuur ik nog bestanden door; meestal laat ik een of meerdere foto’s in een groter formaat afdrukken en die geef ik ze dan als bedankje voor hun hulp. Helaas valt dat niet altijd in goede aarde. Zeker niet nu steeds minder mensen hun foto’s laten afdrukken en bijna iedereen ze digitaal gebruikt. Laatst was de, bijna boze, reactie van iemand daarop ‘heb je ze niet op een stickie?’. Dat is niet altijd leuk, omdat je het gevoel hebt dat je mensen teleurstelt, maar je foto’s beschermen is iets wat tegenwoordig in de digitale tijd helaas gewoon bij je werk als fotograaf hoort…